Rdest ptasi – Polygonum Aviculare
Ang. Knotgras; franc. Renouee des oiseaux; niem. Vogelknöterich; ros. Goriec pticzyj.

Występowanie
Powszechnie w Europie, w Polsce jako chwast.

Surowiec
Ziele rdestu ptasiego — Herba Polygoni avicularis. Surowiec handlowy stanowi mieszaninę kilku odmian w obrębie gatunku zbiorowego.

Główne związki
Flawonoidy (m.in. hiperozyd, awikularyna, kwercytryna), krzemionka rozpuszczalna ok. 0,2%, garbniki ok. 1,4% (zawierające w swym składzie D-katechinę i leukodelfinidynę), kwasy polifenolowe (m.in. kw. kawowy, kw. chlorogenowy), cukry (m.in. fruktoza), sole mineralne do 8%.

Działanie
Diureticum, metabolicum, antiphlogisticum.
Wyciągi z surowca zwiększają wydalanie moczu (flawonoidy), ułatwiają usuwanie nadmiaru jonów sodu i chloru, również szkodliwych produktów przemiany materii. Chronią w pewnym stopniu wątrobę przed toksycznymi metabolitami oraz przywracają równowagę między krystaloidami a koloidami w moczu. Wartość lecznicza ziela rdestu ptasiego wiąże się w dużym stopniu z wpływem na stan czynnościowy różnych narządów wewnętrznych (np. śledziony, nerek, wątroby), tkanek (np. naskórka, ścian naczyń krwionośnych, błon śluzowych) oraz płynów ustrojowych (np. koloidów krwi) i jest uwarunkowana obecnością rozpuszczalnej krzemionki (patrz: Equisetum arvense). Wskutek jej działania następuje zwiększenie elastyczności tkanek ektodermalnych, przyspieszenie rozwoju tkanki łącznej (np. w ranach, ubytkach pooperacyjnych) i zmniejszenie przepuszczalności ścian naczyń włosowatych (synergizm działania krzemionki, D-katechiny i flawonoidów). Wyciągi z surowca działają również przeciwzapalnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, hamują w pewnym stopniu rozwój drobnoustrojów oraz tamują drobne krwawienia jelitowe. W lecznictwie ludowym rdest jest uważany za środek przeciwcukrzycowy (brak potwierdzenia naukowego).

Zastosowanie
W przewlekłych nieżytach dróg moczowych, zmniejszonym wydalaniu moczu, początkach oksalurii i fosfaturii, w kamicy fosforanowej i szczawianowej, również po zabiegu chirurgicznym (ureterolithotomia). Jako adiuvans jest stosowany w chorobie reumatycznej, skazie moczanowej, miażdżycy naczyń, gruźlicy płuc i w niektórych dermatozach (np. trądzik, świerzbiączka, zapalenie skóry), ubytkach tkanki łącznej i skóry spowodowanych ranami, licznymi ropniami, wrzodami, zabiegami chirurgicznymi, oparzeniami. Ze względu na zawartość garbników, wyciągi z ziela rdestu ptasiego stosuje się w stanach zapalnych błon śluzowych przewodu pokarmowego, nadmiernej fermentacji jelitowej, wzdęciach, zmniejszonym łaknieniu, osłabieniu odporności i elastyczności ścian naczyń włosowatych oraz w mało nasilonej biegunce. Również w łagodnych, przewlekłych postaciach niewydolności wątroby i zmniejszonym wytwarzaniu żółci. W lecznictwie ludowym w cukrzycy i zewnętrznie na uszkodzenia naskórka, trudno gojące się rany i blizny.





ZIOŁA I ICH STOSOWANIE
B. Kuźnicka ,M. Dziak