Szałwia, Saliva officinalis

Szałwia uprawiana jest w Polsce od kilkuset lat. Przypisywano jej zawsze duże właściwości lecznicze i uważano za lek uniwersalny. Powstało nawet przysłowie, że „śmierć tego nie ubodzie, u kogo szałwia w ogrodzie”.

Jest to silnie rozgałęziona krzewinka, dochodząca do 60 cm wysokości, o dużych fiołkowych kwiatach, kosmatych, jajowatych liściach. Liście wydzielają silny zapach podobny do zapachu kamfory. Szałwię uprawia się w ogrodach, choć często w czasie ostrych mrozów wymarza (roślina kilkuletnia). Wymaga stanowiska słonecznego, osłoniętego, gleby żyznej, bogatej w wapń, średnio wilgotnej. Rozmnaża się z nasion, wysiewanych w marcu do skrzynek, lub wegetatywnie-przez sadzenie zielonych pędów wierzchołkowych w inspektach oraz przez podział dorosłych roślin (wiosna). W czasie ostrych mrozów szałwię trzeba zabezpieczyć przez przykrycie.

Liście zbiera się z roślin uprawianych już w pierwszym roku na jesieni, od września do przymrozków w dni pogodne, zaraz po obeschnięciu rosy. Liście suszy się rozłożone cienką warstwą w temperaturze do 35 stopni, przechowuje się w workach, w suchym pomieszczeniu.

Właściwości lecznicze
Surowcem są liście (Folium Salviae).

Skład chemiczny i działanie.
W liściach występuje olejek lotny (zawierający tujon, pinen, cyneol, kamforę), garbniki, trójterpeny, gorycz pikrosalwina, witamina B1, kwas nikotynowy. Przetwory działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, osłaniająco, przeciwcukrzycowo, wzmagają krwawienia miesiączkowe.

Zastosowanie
Liście szałwii pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, regulują perystaltykę jelit, łagodzą wzdęcia, bóle brzucha, zmniejszają biegunkę; odwary obniżają poziom cukru we krwi (działają przeciwcukrzycowo). Także stosowane są w zaburzeniach wątrobowych, przy nadmiernym poceniu się.

Zewnętrznie – do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych, w ropnym zapaleniu dziąseł, w postaci okładów na trudno-gojące się rany.

Postacie leku

    Napar. Liści szałwii łyżkę zalać szklanką wrzątku; pozostawić pod przykryciem 10 minut i odcedzić. Pić 2-4 razy dziennie po pół szklanki płynu.

    Napar z dodatkiem rumianku. Liści szałwii i kwiatów rumianku po łyżce. Przyrządzać i stosować, jak wyżej.

    Napar do użytku zewnętrznego. Liści szałwii 2 łyżki zalać szklanką wrzątku, pozostawić pod przykryciem 10 minut i odcedzić. Używać do płukania lub okładów.



ZIOŁA I ICH STOSOWANIE
B. Kuźnicka ,M. Dziak