Chaber
Chaber zbożowy, wolóżka, modrak. wołoszek. wasilek .
Centaurea cyanus L. — Chaber bławatek (rodz. Compositae).

Jest pospolitym chwastem, rosnącym w zbożach, na miedzach i ugorach. Charakterystyczne są kwiaty błękitne, rurkowe, zebrane w kwiatostany koszyczkowe.
Zbioru kwiatów bławatka dokonuje się w okresie kwitnienia, w dni upalne, pogodne. Zbierać należy tylko kwiaty rozkwitające: płatki ich powinny być stojące, nie rozchylone ani zwisające. Po zerwaniu koszyczków kwiatowych wyskubuje się kwiatki brzeżne i wkłada do koszy, nie ugniatając. Suszenie musi się odbywać bardzo szybko, w przewiewnym pomieszczeniu, bo wówczas kwiaty zachowują swój naturalny kolor. Surowiec po wysuszeniu natychmiast szczelnie pakujemy, chroniąc przed światłem.

Właściwości lecznicze
Surowcem leczniczym są języczkowe i rurkowe kwiaty (Flos Cyani sine calicibus).

Skład chemiczny i działanie
Surowiec zawiera glikozydy antocyjanidowe (cyjanina, pclargonina), gorzką substancję knicynę, heterozyd, cichorynę i sole mineralne. Dzięki ich obecności działa moczopędnie, przeciwzapalnie i łagodnie żółciopędnie.

Uwaga! W roślinie mogą czasem występować niewielkie ilości kwasu pruskiego; stąd zdarzają się zatrucia u zwierząt karmionych paszą, w której są duże ilości chabru. Najczęściej zatruciu ulegają konie i krowy.

Zastosowanie
Jest bardzo popularnym lekiem w wielu krajach europejskich, gdzie — podobnie jak w Polsce — stosowany jest jako środek moczopędny w chorobach nerek i dróg moczowych, szczególnie przebiegających z obrzękami, oraz przeciwzapalny — jako lek o działaniu zewnętrznym — w postaci kompresów i płukań w zapaleniu spojówek i błon śluzowych. W medycynie ludowej używany także w chorobach wątroby i w złej przemianie materii.

Postacie leku

■Napar z kwiatów. 2 łyżki stołowe kwiatów zalać szklanką wrzątku i pozostawić pod przykryciem przez 10 minut. Odcedzić, pić 2—3 razy dziennie po pół szklanki naparu przed jedzeniem (moczopędny).
■Napar z dodatkiem ziela świetlika. Zmieszać 40 e kwiatów bławatka i 30 g ziela świetlika. 2 łyżki mieszanki zalać szklanką wrzątku. Po 10 minutach odcedzić, przykładać przymoczki w stanach zapalnych oczu.






ZIOŁA I ICH STOSOWANIE
B. Kuźnicka ,M. Dziak