Tysiącznik pospolity, centuria, żółć ziemna, goryczka czerwona
Centaurium umbellatum — Centuria pospolita (tysiącznik) — (rodz. Gentianaceae).

Niewielka, pospolita roślina występująca w całym kraju na łąkach, miedzach i przydrożach. Kwitnie od lipca do września. Łatwa do rozpoznania po małych, żyworóżowych kwiatkach, zebranych na szczycie łodygi.

Tysiącznik można również uprawiać w ogrodzie. Jest rośliną dwuletnią, w pierwszym roku wydaje małą rozetę liści, w drugim — łodygę z drobnymi liśćmi oraz kwiaty i nasiona. Siać należy tysiącznik zaraz po dojrzeniu nasion, w miejscach słonecznych, o średniej wilgotności. Nasiona zmieszać z piaskiem (10 części), siać do gruntu wilgotnego, ugniecionego, z domieszką próchnicy. Nasion nie przysypywać ziemią, a jedynie nakryć jodłowymi gałęziami, aby ich wiatr nie wywiał z ziemi.

Zbiór tysiącznika ze stanowisk naturalnych jest zabroniony. Surowiec z roślin uprawianych zbieramy na początku kwitnienia rośliny, kiedy dolne liście jeszcze nie żółkną i nie wysychają. Ścina się całą roślinę wraz z liśćmi rozetowymi, rozpościerającymi się tuż nad ziemią. Zebrane ziele suszymy i przechowujemy zawieszone w pęczkach.

Właściwości lecznicze
Surowcem jest ziele (Herba Centaurii).

Skład chemiczny i działanie
Występują w nim gorycze (gencjopikryna, erytrocen-.tauryna), alkaloid (gencjanina), żywice, cukry, kwas oleanolowy o właściwościach saponinowych. Zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, śliny, wzmaga apetyt; krótkotrwale obniża ciśnienie krwi.

Zastosowanie
W schorzeniach żołądka na tle upośledzonego wydzielania soku żołądkowego, braku apetytu; pomocniczo — w kamicy żółciowej.

Postać leku

    Napar. Łyżkę ziela zalać szklanką wrzątku, trzymać pod przykryciem 10 minut, odcedzić. Pić 2 razy dziennie po szklance płynu.

ZIOŁA I ICH STOSOWANIE
B. Kuźnicka ,M. Dziak